Rất ít người dân tham gia bảo hiểm tự nguyện

Khó mở rộng đối tượng đóng bảo hiểm xã hội (BHXH), “bí” lực lượng thanh tra BHXH, khó bố trí ngân sách cho người không có thu nhập từ lương hưu… là những vấn đề nóng được đặt ra tại cuộc hội thảo về đảm bảo an sinh xã hội cho người dân thông qua thi hành Luật BHXH, diễn ra ngày 12.3 tại Hà Nội. Hội thảo do Ủy ban Các vấn đề xã hội của Quốc hội, Bộ LĐTBXH và BHXH phối hợp tổ chức.



Nhiều mục tiêu

Luật BHXH vừa được Quốc hội kỳ họp thứ 8, khóa XIII thông qua vào cuối năm 2014 và hiện đang trong quá trình chuẩn bị triển khai thực hiện. Là một trong những luật có tỉ lệ biểu quyết thông qua thấp bởi đây là lĩnh vực khó, liên quan đến đời sống của tất cả người lao động và có tính chất phức tạp. Chủ nhiệm Ủy ban Các vấn đề xã hội của Quốc hội - bà Trương Thị Mai - cho biết, việc thực thi luật lần này có nhiều mục tiêu mới cần tập trung.

Đầu tiên là việc mở rộng đối tượng đóng BH rộng hơn, như đến năm 2020 tăng đối tượng đóng BHYT lên 71% và BHXH lên 80%. “Hiện mới chỉ có hơn 11 triệu người được đóng BHXH trong tổng số 50 triệu LĐ, mục tiêu là năm 2020 có 29 triệu LĐ tham gia vào an sinh thông qua BHXH. Luật cũng hướng đến việc mở rộng đối tượng phi chính thức, tạm giao lại cho Chính phủ quyết định mức và đối tượng hỗ trợ” - bà Mai nhấn mạnh.

Nhiều vấn đề lớn khác được tập trung thực hiện trong việc thi hành luật lần này là tăng lương hưu với mức thấp nhất phải bằng mức lương cơ sở và chính sách cho người không có thu nhập từ lương hưu (hưu trí xã hội). Bà Trương Thị Mai cho rằng, mức lương cơ sở đang trong lộ trình cải cách tiền lương, theo mong muốn là đạt hơn 3 triệu. Song song đó là kiên quyết thực hiện tinh giản biên chế và đề ra mức sàn lương hưu tối thiểu.

Nhiều khó khăn?

Đề cập đến các mục tiêu thực hiện, Thứ trưởng Bộ LĐTBXH Phạm Minh Huân cho rằng, việc thực hiện vẫn đối mặt với nhiều khó khăn. Trong đó, khó nhất, theo ông Huân là mở rộng đối tượng BH tự nguyện.

“Phải tính toán ngân sách trong điều kiện khó khăn, tính các phương án ưu tiên đối tượng nào trước. Chúng tôi đang phải đưa ra nhiều phương án khác nhau, và muốn thu hút người dân tham gia BH tự nguyện, mọi quyết sách phải rõ ràng” - Thứ trưởng Phạm Minh Huân nói. Theo ông Huân, phải có sự thay đổi lớn trong cách làm thì người dân mới tham gia bởi nhiều năm qua, tỉ lệ tăng đối tượng này trong quy mô đóng BH là rất thấp.

Đối với BH bắt buộc, theo ông Huân, công thức tính lương hưu chưa hoàn chỉnh, đối tượng tác động lớn nhất là DN. Theo ông, từ 1.1.2016 trở đi, đóng trên mức tổng thu nhập, nhưng cần phải tính là đóng ở mức đầu ra hay đầu vào. Và một khó khăn lớn khác là huy động lực lượng thanh tra BHXH vào cuộc nhằm hạn chế tình trạng trốn đóng, chậm đóng của DN.

Tuy nhiên, thực tế là nhiều DN không cố tình nhưng đang gặp nhiều khó khăn, quy mô chủ yếu của DN ta là nhỏ và vừa, kinh tế rất khó khăn. Hệ thống thanh tra phải làm việc tích cực. “Toàn bộ thanh tra ngành LĐTBXH chỉ có 475 người, mỗi địa phương chỉ có 3 - 4 thanh tra làm rất nhiều việc, với từng này người thì không biết cách làm sẽ như thế nào cho hiệu quả” - ông Huân nói.

Về các vướng mắc này, ông Bùi Sĩ Lợi - Phó Chủ nhiệm Uỷ ban Các vấn đề xã hội của Quốc hội - đề nghị Bộ LĐTBXH sớm triển khai bằng các văn bản, theo đó bám sát tinh thần các tổ biên soạn nghị định, tránh tình trạng khi ban hành văn bản rồi vẫn phải giải thích lại việc thực hiện. Ông Đỗ Văn Sinh - Phó TGĐ Bảo hiểm xã hội VN - khẳng định đang tích cực tìm mọi kênh thông tin, phương tiện và tối giản thủ tục hành chính để mở rộng đối tượng tham gia BH tự nguyện, hiện đại hóa quản lý BHXH. Theo đó, đến năm 2020 sẽ hoàn thành việc xây dựng và vận hành cơ sở dữ liệu điện tử về quản lý BHXH trong phạm vi cả nước. Sổ BHXH sẽ được thay thế bằng thẻ BHXH.

laodong.com.vn